Bài chòi chỉ đơn giản là ngồi bên trong cái chòi để đánh, nó được thêm thắt sự thú vị thông qua nghệ thuật diễn xướng bằng cách hát và hô của các nghệ nhân. Trong kiểu chơi này, người ta thường sử dụng đến 4 động từ gồm chơi – đánh – hô – hát. Những lời hát, hô này gần như những đoạn thơ dài từ 4 đến 5 chữ được trình bày như điệu vè. Trong thể loại này chúng ta sẽ có thơ lục bát và song thất lục bát được nghệ nhân sử dụng nhiều nhất.
Cách chơi bài chòi và cách tổ chức
Ngày nay, cách chơi trò này vẫn được giữ gìn và thậm chí tổ chức như một lễ hội lớn để con cháu đời sau đều biết đến nó. Để biết cách chơi thì trước hết các bạn nên tìm hiểu qua khâu chuẩn bị của nó rồi mới đi tới nội dung chi tiết như sau.
Khâu chuẩn bị
Để tổ chức được một lễ hội, việc đầu tiên và cơ bản nhất chính là dựng nên những cái chòi. Thông thường số lượng chòi sẽ dao động từ 9 đến 11 tùy nơi tổ chức.
Theo luật chơi bài chòi chúng ta sẽ có 1 cái được đánh dấu chính thức để cho anh Hiệu (người quản trò). Kế đó những cái còn lại sẽ được bố trí xung quanh cái chính và người chơi sẽ sử dụng nó. Việc chuẩn bị còn bao gồm cả trang phục, âm nhạc, hô con bài, làn điệu, trao thưởng, cách chia bài,…
Cách chơi bài chòi
Một bộ bài chòi sẽ có từ 27 đến 33 thẻ tỳ và 9 đến 11 thẻ con. Tất cả thẻ bài chòi đều được làm từ tre và trên đó sẽ vẽ hoặc dán những hình ảnh tượng trưng cho những câu thai xuất hiện trong trò chơi. Chúng được gọi bằng những cái tên như Nhứt Nọc, Nhì Nghèo, Tam Quăng, Tứ Cẳng, Ba Gà, Bảy Thưa,… Bộ này sẽ được chia thành 3 pho gồm pho văn, pho vạn và pho sách.
Khi những người tham gia đã mua đủ thẻ ở các lều, lúc này Anh Hiệu mới lắc một cái ống xóc chứa những thẻ bài tỳ. Sau đó rút ra một thẻ và hô một câu thai có nội dung tương tự với thẻ. Chòi nào trúng con Ba Bụng thì sẽ gõ vào cái mõ tre 3 tiếng để thông báo cho Anh Hiệu.
Sau đó, người quản trò sẽ trao lá Ba Bụng cho người Chạy Hiệu (người chuyên thực hiện việc giao thẻ cho lều vừa trúng). Sau đó cuộc chơi sẽ tiếp diễn như vậy cho đến khi 1 chòi có cả 3 thẻ trùng với 3 cái mà Anh Hiệu đã rút. Cách chơi bài chòi thường bị nhầm lẫn với cách chơi bài cào ở chỗ 3 lá nên các bạn hãy tìm hiểu kỹ trước khi tham gia.
Bạn có thể thấy rằng loại hình giải trí dân gian này đã có từ rất lâu và ngày nay vẫn được lưu trữ và phổ cập cho thế hệ sau. Với cách tổ chức theo lễ hội độc đáo, kèm theo một loạt những hoạt động hát, đàn, nhạc, đối thơ vô cùng thú vị sẽ khiến các bạn khó có thể rời mắt.